Ai mà không nếm mùi đau thắt lưng. Cách đây hơn 10 năm, tôi có kinh nghiệm đau vùng thắt lưng vài tháng. Do tôi không muốn xử dụng thuốc kháng viêm, giảm đau nên cố gắng chịu đựng . Ngồi cũng đau, lúc đứng dậy phải nhẹ nhàng chiều theo tư thế ít đau nhất. Cuối cùng không chịu nỗi, tôi chụp phim X quang cột sống thắt lưng mới phát hiện mình có những dấu hiệu rõ ràng của bệnh thoái hoá cột sống thắt lưng ( từ thân đốt sống thắt lưng L1 đến L5 có nhiều gai, khoảng cách các đốt sống vùng thắt lưng hẹp, đậm độ xương thưa…). Từ đó tôi biết rằng có một nguyên nhân thường gặp gây đau thắt lưng và đau cột sống cổ ( kể cả trường hợp đau do thoái hoá cột sống thắt lưng ở người trung niên và người già ) thực chất là ngồi, đứng, hay làm việc với tư thế sai lâu ngày! Đau vùng thắt lưng hay gặp ở người làm việc văn phòng, người giúp việc nhà, thợ sửa xe hai bánh…
Đau thắt lưng do thoái hoá có thể âm ỉ , hoặc đau nhói, có thể kèm mỏi vùng thắt lưng… Thỉnh thoảng khi nghiêng hoặc khom người thì đau giật bắn lên chịu không xiết. Đau thắt lưng có thể kéo dài trong vài ngày ( cấp tính ) hoặc vài tháng ( mạn )
Bệnh nhân đau thắt lưng, khi đến các cơ quan y tế sẽ được bác sĩ khám, hỏi bệnh, cho chụp phim X quang cột sống thắt lưng ở hai tư thế thẳng và nghiêng. Sau đó hầu hết được điều trị nội khoa như nghỉ ngơi, tránh khiêng, vác, kéo, nâng vật nặng, xoa bóp, chườm nước nóng, chườm nước đá, thuốc giảm đau, kháng viêm…
Để biết rõ hơn về chứng đau thắt lưng trước tiên xin các bạn xem lại giải phẫu ở vùng thắt lưng. Cột sống con người có 33 đốt sống gồm 5 vùng: Cột sống cổ có bảy đốt sống, ký hiệu từ C1 đến C7. Cột sống ngực có mười hai đốt, ký hiệu từ T1 đến T12. Cột sống thắt lưng có năm đốt, ký hiệu từ L1 đến L5. Cột sống cùng có năm đốt sống dính với nhau, ký hiệu từ S1 đến S5 và cuối cùng là cột sống cụt có 4 đốt dính với nhau. Ngoài ra còn những thành phần liên quan là: các dây chằng ( dọc trước, dọc sau…) nối các đốt sống lại, đĩa đệm ở giữa 2 thân đốt sống, tủy sống ở giữa ống tủy, rễ thần kinh xuất phát từ các lổ liên đốt sống…Bên ngoài những thành phần này ở vùng cột sống thắt lưng: phía sau là cơ cạnh sống ở hai bên cột sống, phía trước là cơ thẳng bụng, cơ chéo bụng.
Đau ở vùng thắt lưng có thể lẫn lộn giữa nhiều bệnh: đau cơ thắt lưng và đau dây chằng cột sống thắt lưng do thoái hoá khớp, do tư thế sai, đau do sỏi niệu quản, đau do chấn thương vùng thắt lưng, lao cột sống vùng thắt lưng…
Nhiều bệnh nhân đau thắt lưng cứ nghĩ là mình bị “ Đau thận ”. Điều này không đúng, vì thận theo quan điểm Đông y chủ về tính dục là hai ngoại thận ( là thận ở bên ngoài còn gọi là hai tinh hoàn ). Còn hai thận ở bên trong ( nội thận ) thực ra là một nhà máy lọc, lọc nước, lọc chất độc từ máu ra khỏi cơ thể. Đau thắt lưng không phải là triệu chứng điển hình của bệnh lý ngoại thận và nội thận.
Những bệnh nhân đau thắt lưng do tư thế sai, do thoái hoá cột sống thắt lưng, khi đến bác sĩ thì lúc nào cũng muốn tiêm một mũi thuốc thật mạnh cho chấm dứt cơn đau. Nhưng điều này không thể được . Thuốc chỉ giảm đau nhất thời nhưng không thể trị được bệnh đau thắt lưng. Khi hết tác dụng của thuốc thì cơn đau quay trở lại. Muốn giải quyết bệnh thì phải trị nguyên nhân mà nguyên nhân của đau vùng cột sống thắt lưng phần lớn từ việc ngồi, đứng sai tư thế lâu ngày.
Vả lại thuốc không thể làm cơ thắt lưng khỏe mạnh, không làm tăng tính mềm dẻo các dây chằng, thuốc cũng không thể làm các đĩa đệm trở về vị trí tự nhiên của chúng.. Thuốc chỉ làm giảm cơn đau trong giai đoạn cấp tính. Chưa kể thuốc kháng viêm còn có nhiều tác dụng phụ không tốt như giữ nước, sưng phù, ảnh hưởng xấu đến dạ dày và thận
Do tư thế của chúng ta hay gập người về phía trước. Điều này làm: Căng cơ vùng thắt lưng, làm dĩa đệm giữa 2 thân đốt sống vùng thắt lưng di chuyển về phía sau nếu lâu ngày có thể gây thoát vị đĩa đệm, và làm dây chằng dọc sau bị căng gây siết các thụ thể thần kinh cảm giác có trong dây chằng dọc sau. Đây là cơ chế chính gây đau vùng thắt lưng dù đau do thoái hoá cột sống thắt lưng.
Có nhiều trường hợp bệnh nhân bị thoái hoá cột sống thắt lưng: hẹp khe giữa hai thân đốt sống, gai thoái hoá.. mà những bệnh nhân này rất ít khi bị đau thắt lưng. Lý do duy nhất là họ ngồi đúng tư thế.
Nhiều bệnh nhân cầm trên tay phim X quang cột sống của mình và họ lo lắng : cột sống tôi có nhiều gai lắm bác sĩ, tôi đã chữa nhiều nơi, tôi đã chụp MRI, tôi đã tiêm thuốc… mà sao cơn đau chỉ giảm rồi lại tái phát. Các bạn đó cứ tưởng tượng đau thắt lưng là do những gai cột sống này đâm vào da thịt họ ngày đêm! Mong các bạn hãy yên tâm. Tác giả, sau thời gian đau thắt lưng, chịu không nổi phải chụp X quang và thật khủng khiếp là gai cột sống từ L1 đến L5 quá dài. Nhưng chỉ áp dụng những biện pháp đơn giản dưới đây, cơn đau thắt lưng hầu như không còn xuất hiện nữa.
Một điểu mà các bạn nên nhớ, đau thắt lưng không phải là do gai, vì gai cột sống do thoái hoá mà các bạn thấy trên phim là gai ở bờ trước thân đốt sống, những gai này nằm kế cận và phía trong dây chằng dọc trước ( có rất ít thần kinh cảm giác ) nên khi gai có chèn vào dây chằng dọc trước cũng không gây đau. Đau thắt lưng trong những trường hợp cột sống thắt lưng bị thoái hoá, do bệnh nhân thường khom lưng, cột sống không thẳng, làm căng dây chằng dọc sau ( siết các thụ thể thần kinh cảm giác có nhiều trong dây chằng dọc sau ), làm căng dãn cơ vùng thắt lưng.
Do đó việc giải quyết đau vùng thắt lưng trong bệnh thoái hoá cột sống là chỉ ngồi, nằm, và đứng đúng tư thế để cơ, dây chằng vùng thắt lưng được thư giãn, không chèn ép vào thần kinh VÀ chỉ cần tập một động tác sau đây cũng đủ giải quyết đau thắt lưng rồi!
Các bạn sẽ hỏi: Tôi phải tập động tác nào đây bác sĩ ? Như các bạn thấy, trong nhiều tài liệu có rất nhiều động tác tập vùng lưng bụng được đề nghị nhưng chúng ta không thể tập hết các động tác đó được. Hơn nữa bệnh nhân đau thắt lưng thường gặp ở người lớn tuổi. Bình thường cơ thể người già vốn đã mỏi mệt, tay chân vốn đã bị đau nhức. Nếu tập nhiều động tác thì thật là ngán ngại.
Qua kinh nghiệm điều trị đau thắt lưng, chúng tôi chỉ xin đề nghị hai điểm:
Thứ nhất là các bạn nên chú ý khi ngồi, đứng, nằm, sinh hoạt thường ngày… các bạn phải giữ cột sống luôn luôn thẳng ( đây là điểm cơ bản, nếu không tuân thủ nguyên tắc này thì không thể hết đau thắt lưng được )
Thứ hai chỉ cần tập một động tác có tên là “ ĐỘNG TÁC CHỐNG ĐAU THẮT LƯNG ”:
- Các bạn đứng thẳng, đặt 2 bàn tay giữa thắt lưng, mặt nhìn ngang phía trước, hai bàn chân song song với nhau, khoảng cách hai chân bằng khoảng cách hai vai.
- Chậm rãi ưỡn cột sống thắt lưng ra phía trước, đầu ngửa ra. Sau chầm chậm trở lại tư thế ban đầu: đầu, cổ, cột sống trở về vị trí thẳng đứng ( chú ý: không được gập nguời ).. Đó là một lần tập.
- Mỗi ngày các bạn nên tập 3 lần ( sáng, trưa, tối ). Mỗi lần tập từ 20 đến 30 lượt.
Khi tập động tác này các bạn nên thực hiện chậm, và phải lắng nghe cảm giác dễ chịu, thoải mái ở cổ và vùng thắt lưng. Không được nôn nóng tập cho đủ số lần.
Sau đây là một động tác đơn giản và hiệu quả trong việc điều trị đau vùng thắt lưng
Chúc các bạn vượt qua và phòng ngừa tốt chứng đau thắt lưng.